Minimalne wynagrodzenie w pracy tymczasowej
§ 3a Dolna granica wynagrodzenia
(1) Związki zawodowe i zrzeszenia pracodawców, którzy są co najmniej właściwi również w sprawach swoich członków działających w pracy tymczasowej (uprawnione strony zbiorowych układów) i które ustaliły między sobą wiążące na obszarze całego kraju minimalne stawki godzinowe w zakresie pracy tymczasowej wynikające z układów zbiorowych, mogą wspólnie złożyć wniosek do Federalnego Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej o uznanie tej stawki za dolną granicę wynagrodzenia w drodze rozporządzenia jako obowiązującej; minimalne stawki godzinowe mogą zostać zróżnicowane zgodnie z miejscem zatrudnienia i obejmować regulacje dotyczące wymagalności stosownych roszczeń, jak i uzgodnionych do nich wyjątków i ich przesłanek. Wniosek musi zawierać jednolite minimalne stawki godzinowe dla okresów przekazania do pracy tymczasowej i okresów wolnych od przekazania oraz okres obowiązywania.
(2) Federalne Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej może, jeżeli jest to wskazane dla ochrony interesu publicznego, ustalić w drodze rozporządzenia bez zgody Bundesrat (Rady Federalnej), iż zawnioskowane minimalne stawki godzinowe wynagrodzenia wynikające z układu zbiorowego zgodnie z ust. 1 znajdą zastosowanie jako wiążąca dolna granica wynagrodzenia dla wszystkich objętych zakresem tego rozporządzenia pracodawców jak i pracowników tymczasowych. Wydający rozporządzenie może przyjąć wniosek w drodze rozporządzenia tylko bez zmiany jego treści.
(3) Wydający rozporządzenie przy podejmowaniu decyzji, o której mowa w ust. 2, ma w ramach całościowej oceny wziąć pod uwagę oprócz celów niniejszej ustawy, czy rozporządzenie z ust. 2 jest w stanie zapewnić stabilność finansową systemów zabezpieczenia społecznego. Wydający rozporządzenie musi uwzględnić
- obowiązujące na terytorium całego kraju zbiorowe układy pracy w branży pracy tymczasowej i
- reprezentatywności wnioskujących stron zbiorowych układów pracy.
(4) W przypadku większej liczby wniosków z ust. 1, wydający rozporządzenie, podejmując decyzję zgodnie z ust. 2 w ramach wymaganej zgodnie z ustępem 3 całościowej oceny powinien w szczególności uwzględnić reprezentatywność wnioskujących stron zbiorowych układów pracy. Przy ocenie reprezentatywności wnioskujących stron zbiorowych należy w przede wszystkim uwzględnić
- Liczbę objętych zakresem rozporządzenia zgodnie z ust. 2 pracowników, którzy są zatrudnieni u członków wnioskującego zrzeszenia pracodawców,
- Liczbę objętych zakresem rozporządzenia zgodnie z ust. 2 członków wnioskujących związków zawodowych.
(5) Przed wydaniem rozporządzenia należy opublikować jego projekt w Federalnym Dzienniku Urzędowym. Federalne Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej daje sposobność pracodawcom użyczającym i pracownikom tymczasowym tudzież związkom zawodowym i związkom pracodawców, którzy w zakresie obowiązywania rozporządzenia przynajmniej w części są uprawnieni do zawarcia zbiorowych układów pracy, do zajęcia pisemnego stanowiska w terminie trzech tygodni od dnia opublikowania projektu rozporządzenia w Federalnym Dzienniku Urzędowym. Po upływie terminu do zajęcia stanowiska wnioskiem zajmie się komisja wspomniana w § 5 ust. 1 zdanie 1 Ustawy o zbiorowych układach pracy.
(6) Uprawnione strony zbiorowych układów pracy zgodnie z ust. 1 mogą wspólnie zawnioskować zmiany rozporządzenia wydanego zgodnie z ustępem 2. Ustępy 1 do 5 znajdują odpowiednie zastosowanie.
Choć tytuł całego wpisu brzmi minimalne wynagrodzenie w pracy tymczasowej, to w Ustawie o pracy tymczasowej na próżno szukać tego pojęcia.
Od samego początku tłumaczenia tej Ustawy mam problem z polskim odpowiednikiem pojęcia Lohnuntergrenze, które góruje nad § 3a Ustawy i który w języku niemieckim mówi sam za siebie, o co chodzi i dlaczego nie widnieje tam tytuł Mindestlohn.
Jaka jest różnica między Mindestlohn a Lohnuntergrenze w Niemczech? Jak tłumaczyć te dwa pojęcia?
Zacznijmy od bardziej swojskiego Mindestlohn, które z pewnością tłumaczymy jako płaca minimalna. Mindestlohn obowiązuje w Niemczech na podstawie Ustawy o płacy minimalnej (Mindestlohngesetz), która weszła w życie 16 sierpnia 2014 r. jako pierwsza w historii Niemiec ustawa regulująca płacę minimalną na obszarze całej federacji (bundesweit) bez wyjątków oraz w jednej stawce. Mindestlohn obowiązuje w Niemczech każdego – bez względu na rodzaj pracy, miejsce jego świadczenia oraz branżę. Jest to ogólnie obowiązującą stawka, nienaruszalna i ustanawiana ustawą.
Lohnuntegrenze jest również płacą minimalną, ale ustanawiana co najwyżej rozporządzeniem. Obowiązuje więc zawsze tylko dla części pracowników – np. dla konkretnej branży lub dla członków układu zbiorowego. Lohnuntregrenze nigdy nie stanie się powszechnie obowiązująca dla wszystkich bez wyjątków. Dlatego w branżowych płacach używa się pojęcia Lohnuntergrenze – w pracy tymczasowej (branża) możemy mówić, że aktualna Lohnuntergrenze obowiązująca od 1 marca 2025 r. to 14,53 EUR.
Jak tłumaczyć Lohnuntergrenze?
Ja użyłam „dolna granica wynagrodzenia” w tłumaczeniu ustawy, ale uczciwie przyznam, że nie jestem z tego tłumaczenia usatysfakcjonowana. Potocznie, kiedy rozmawiam z klientami o stawkach wynagrodzenia pracowników w pracy tymczasowej, skrótowo mówimy o „stawce minimalnej”, ale w tłumaczeniu Ustawy musiałam przyjąć większy reżim w dosłowności i precyzji językowej.
Tak więc ogłaszam po cichu konkurs na propozycję tłumaczenia słowa „Lohnuntergrenze” w taki sposób, żeby nie kolidowało z polskimi: minimalne wynagrodzenia, minimalna stawka, płaca minimalna (te są już zarezerwowane dla innych pojęć prawnych).
A teraz do rzeczy – o co chodzi z tą dolna granicą wynagrodzenia i czemu nie jest ona określona w Ustawie?
Ustawa pozostawiła samej branży pracy tymczasowej dużą swobodę regulowania wynagrodzenia pracowników tymczasowych. Zrzeszenia pracodawców oraz związki zawodowe pracowników mają za zadanie wspólne wynegocjowanie stawek obowiązujących na dany okres oraz przedstawienie ich w Ministerstwie Pracy jako wniosek „nie do odrzucenia”. Jeśli wniosek zostanie przyjęty, w życie wchodzi nowe Rozporządzenia ze stawkami wynagrodzenia dla pracy tymczasowej. Obecnie obowiązuje 6. Rozporządzenie o „dolnej granicy wynagrodzenia” dla pracy tymczasowej i reguluje stawki tylko do 30 wrzenia 2025 r. ! A cały okres regulacji dotyczył wynagrodzenia od 1 listopada 2024 r., a więc raptem 9 miesięcy. To niedługi czas. Nie wiadomo, kiedy zostanie ogłoszone następne Rozporządzenie i czy zdąży wejść w życie przed upływem obecnego.
W historii Rozporządzeń o dolnej granicy wynagrodzenia w pracy tymczasowej bywały okresu, kiedy nie obowiązywało żadne rozporządzenie i nie było obowiązującej stawki wynagrodzenia w pracy tymczasowej. Agencje pracy tymczasowej mogły wówczas stosować niższą stawkę godzinową, bo jedyną obowiązującą stawką była ta wynikająca z Mindestlohngesetz, czyli Ustawy o płacy minimalnej.
Ten okres teoretycznego obniżenia stawki był jednak zawsze periodyczny, do czasu wejścia nowego rozporządzenia ustalającego jeszcze wyższą stawkę w pracy tymczasowej niż poprzednia.
Dużo zamieszania jest zatem z pojęciami o płacy minimalnej i dużo uwagi trzeba poświęcić w śledzenie aktualnie obowiązujących stawek godzinowych, bo ani się człowiek obejrzy, a tu kolejna podwyżka dla pracowników już czeka za progiem.
